Поэт становится поэтом только пережив любовь
Мир глазами писателя
Стихи на татарском языке (16+)
Дата написания:
04.11.2020
Инсур Мөсәнниф
Шаян дулкында
Озак яшәү сере...
Язучылар һәм дә шагыйрьләр
Озын һәм озак яши!
Шигырь һәм хикәя языгыз,
Булмасагыз да даһи!
Килми торыр Газраил,
Әйе, әйе, шул җаһил!
Ярлыкыйдыр Илаһи!
Билләһи һәм валлаһи!
4-6.11.2020.
Дата написания:
19.03.2020
СЫЕРЛАР ҺӘМ ШИГЪРИЯТ*
[Изге Корьәндә дә «Сыер» («Бәкара») һәм «Шагыйрьләр» («Шүгәрау») сүрәләре бар (ә «шигърият» сүзе «шагыйрь» сүзеннән ясалган)].
Поэма
Диптих
СЫЕРЛАР
Мин очраттым аны зур шәһәрдә,
ООО җитәкчесе ул – яңа бай.
Элек рәис иде ул колхозда,
Хәзер «шәхси хуҗа», «шәп малай».
Дата написания:
27.10.2020
Инсур Мөсәнниф
Соңгы яфрак
И тартыша җилләр белән
Агачтагы соңгы яфрак...
Тартышса да, өзелер ул...
Булыр аннан соры туфрак.
Бергә үскән иптәшләре
Күптән инде җирдә ята.
Кайберләре янәшәдә,
Кайберләре читтә ята...
Дата написания:
01.10.2020
Инсур Мөсәнниф
Күптән шигырь язганым юк...
Күптән каләм алганым юк...
Язасым килә болай...
Тик эш минем теләктәме?
Телидер шулай Ходай...
Телидер Ходай... шулай...
Дата написания:
02.09.2020
Инсур Мөсәнниф
Чишмә зары
Мин ирекле булып туган идем...
Азатлыгым минем будылар:
Дөньям чикләп, бикләп, өсләремә,
Сарайсыман будка кордылар.
Хәзер барысы да битлек кия –
Үз ишләре кебек иттеләр.
Суларымны мактап сөйләп, мине
Дүрт диварга ябып киттеләр...
Дата написания:
01.10.2020
Инсур Мөсәнниф
Көз
Йөрәгемне өзеп, салып сагышларга,
Ымсындыра тышта* алтын көз...
Кайтып балачакның көзләренә,
Яфрак диңгезенә чум да, йөз!
Шул ук көзләр алар, бер уйласаң...
Җилләр иссә, яфрак давылы...
Бары элек шатлык алып килсә,
Хәзер кайчак хәсрәт-кайгылы...
Дата написания:
09.09.2020
Инсур Мөсәнниф
Күңелдәге ташкын
Ни чакыра? – киләм язлар саен
Дәрья суы ташып акканда...
Ә җир, назлы кояш нурын көтеп,
Аяк аста изрәп ятканда...
Ел да көтәм шушы хозур чорны,
Өмет белән көтәм... көлкеле...
Әйтерсең лә, шашкын дәрья суы
Аңлый минем боек күңелне.
Дата написания:
01.09.2020
Инсур Мөсәнниф
Юрау
Мәтрүшкәләр, кипкән мәтрүшкәләр...
Илдар Юзиев, "Мәтрүшкәләр"
Ромашкалар, ап-ак ромашкалар,
Җилфердиләр акрын җилләрдә...
Газиз җирдән кемнәр аерылган,
Сәлам юллыйм туган илләрдән.
Дата написания:
31.08.2020
Инсур Мөсәнниф
Гафу сорыйм
Кемдер китә җирдән бик вакытсыз.
Сорау туа, бәлки, бик урынсыз:
Бик вакытсыз, бик тә... Ни сәбәпле?
Тәкъдирме бу? Яки кем гаепле?
Дата написания:
24.08.2020
Инсур Мөсәнниф
Җир белән күк арасында
Аякларым атлый киләчәккә,
Үткәннәргә тарта хәтерем...
Киләчәк – юк. Кая омтылырга...
Чыга бара инде кәкерем*.
Киләчәк һәм үткән авыр юллар...
Арасында әле БҮГЕН бар.
Очар идем, җилпеп канатларым, –
Күз ташлаган соры күгем тар.
Дата написания:
20.08.2020
Инсур Мөсәнниф
Кояш – хас та кеше икән!
Бер җыр тыңлаганнан соң башымда туган пародия (шигырьнең юлларын китермим, авторын әйтмим)
Яңгыр ява башлар алдан
Кояш кинәт... югала.
Әле генә күктә була,
Аннан кая... юл ала?
Дата написания:
13.07.2020
Инсур Мөсәнниф
Ярым ай
Бүген күктә... ярым ай...
Кайда синең ярың, Ай?
Кайда синең яртың, Ай?
...Бүген күктә... ярым ай...
Бүген июль... Кайнар ай...
Кайда минем ярым, Ай?
Кайда минем яртым, Ай?
...Кара әле, ярым ай,
Дата написания:
27.08.2020
Инсур Мөсәнниф
“Шагыйрь бит ул”, – диләр...
“Шигырь яза бит ул”, – диләр кайчак...
Төрле була бары мәгънәсе...
Кемдер әйтә зур соклану катыш,
Кемдер исә көлә, янәсе.
Дата написания:
24.08.2020
Инсур Мөсәнниф
Синең соңгы бүләк...
Синең соңгы бүләк – күлмәгемдә
Кара белән сары аралаш...
Белгәнсеңдер, шулай юрагач...
Чөнки бүген, синсез тормышымда, –
Кайгы белән сагыш аралаш.
Дата написания:
09.08.2020
Инсур Мөсәнниф
Шайтан таягы
Бүген төштә бик зур кырда йөрдем,
Бихисап күп матур чәчкә күрдем!
Берсен өзим, диеп, мин үрелдем...
Шайтан таягына... аһ, төртелдем...
Авыртудан әрнеп, уяндым да,
Як-ягыма сакчыл карандым да,
Мондый төшкә бераз сәерсенеп,
Чуалтмыйм, дип, хәтер җебен,
Дата написания:
05.07.2020
Инсур Мөсәнниф
Кушкаен
Олы юлда, юл чатында
Үсә иде куш каен.
Аларга мин башым идем:
“Булыгызчы дускаем”.
Каеннарның берсе шунда
Әйтте миңа көрсенеп:
“Парсыз безгә иш булалмый,
Бездән читтә йөр син, – дип. –
Дата написания:
28.06.2020
Инсур Мөсәнниф
Барсың, берсең. Әмма...
(М.Гафури белән сөйләшү)
Юктырсың ла, алла!.. (Зарыйлык*)
М.Гафури.
“Юктырсың ла, алла!.. Әгәр булсаң,
Сабыр итмәс идең бу эшкә,
Бөтен кодрәтеңне баглап куймас
Идең җирдә алтын-көмешкә...”
Дата написания:
20.06.2020
Инсур Мөсәнниф
Көзге
Уены-чыны бергә
Көзгегә карыйм... ә аннан
Карап тора бер ят карт.
Кирәген бирим, дип омтылсам –
Бар буыннар “шарт” та “шарт”...
Кара әле, бу көзге бит...
Борынгы бит, картайган...
Мине, көнләп яшьлегемнән,
Картайтадыр, һай, шайтан!
Дата написания:
24.05.2020
Инсур Мөсәнниф
Сындыралар...
Язлар җитеп, бар агачлар
Ап-ак чәчәк атты исә,
Ботарлыйлар, сындыралар –
Исем китә моны күрсәм...
Аһ, сиреньнәр... Зәңгәрен дә,
Сындыралар акларын да...
“Нигә???”, - дисәң, һәрберебез
Сәбәп таба акланырга...
Дата написания:
18.05.2020
Инсур Мөсәнниф
Терсәк якын да бит...
Әйтерсең лә, кияү көткән яшь киленнәр –
Хәтта куаклар да актан киенгәннәр...
Әмма һәр нәрсәнең чиге, вакыты бар,
Җәй айлары яз айларын ашыктыра:
Ефәк туй күлмәген салды бар агачлар –
Кара күзле шомырт, чия, алмагачлар...
Дата написания:
16.05.2020
Инсур Мөсәнниф
Карт һәм егет
Көчле, гаярь бер яшь кенә егет
Хәлсез картны каты рәнҗетте:
Тизрәк алга үтү өчен аны
Этте, төртте һәм “дер” селкетте...
Усал сүзләр белән өркетте...
Дата написания:
05.12.1994
Инсур Мөсәнниф
Фатихамды бирәм һиңә
Пародия
Бәндәләрҙе риҙыҡ йөрөтә, ти,
Һине мөхәббәтем йөрөтөр.
Фатихамды бирәм сәфәреңә,
Юлдар ғына һине ир итер.
Фаҡиһа Туғыҙбаева, «Фатихамды бирәм һиңә».
Дата написания:
09.05.2020
Инсур Мөсәнниф
Мәңгелек яу
Һәр ел саен язлар кабатлана...
Тагын үтеп китте Җиңү язы...
Җиңүчеләр сафы сирәгәйде –
Каршылады аны бик-бик азы...
Миллионнар калды яу кырында,
Кемдер күрде Җиңү әләмнәрен.
Алар алып кайтты Туган илгә
Шәһитләрнең* соңгы сәламнәрен...
Дата написания:
03.05.2020
Инсур Мөсәнниф
Урак һәм Чүкеч...
Элек бар дөньяга хуҗа иде
Инде “мәрхүм” Урак һәм Чүкеч.
Хәзер исә кыра бар нәрсәне
Дөньяга баш Дурак һәм Кукиш...
Чөнки хәзер алар – куш һәм иш.
Аларда бүген – бар табыш, көч...
Дата написания:
16.04.2020
Инсур Мөсәнниф
2020 ел хатирәләре*
Барысын да күрдем, дия алмыйм һич тә...
Мәскәүдә дә хәтта булмадым...
Чит ил нәрсә була, анысын да белмим,
Диңгез суына да чуммадым.
Дата написания:
16.04.2020
Инсур Мөсәнниф
Мәскәү*, Кирмән**
«Мәскәү! Мәскәү – башкалабыз!” – диеп,
Элек халык ничек горурланды!
Күмәк-күмәк, төркем белән барып,
Кызыл мәйданына хозурланды.
Кирмән сүзен ишеткәндә инде
Әзер иде хәтта чукынырга!
Мәскәү әйтсә, хет төн уртасында
Әзер иде эшкә тотынырга.
Дата написания:
16.04.2020
Инсур Мөсәнниф
Кояш туа
Ник кызарып чыга кайчак Кояш?
Кайчак чыга хәтта алсу булып.
Кайчак чыга уйнап-көлеп, кайчак –
Болыт артларыннан моңсу булып.
Таң ата да Кояш чыга, дибез...
Шулай күренә ул бары моннан.
Кояш туа көн дә сабый кебек –
Галәм-Җиһан карыныннан.
15-16.04.2020.
Дата написания:
16.04.2020
Инсур Мөсәнниф
Җимерек мирас
Күптән яз булды бит инде,
Тик бүген тагын буран!
Бетмәгән буран булды бу,
Һич туктый белми торган!
Дүрт көн элек кенә яуды,
Ул бит чак эреп бетте.
Язкай, тизрәк килче инде,
Без сине күпме көттек!
Дата написания:
16.04.2020
Инсур Мөсәнниф
Миннән алда уз, әйдә!
Һай бу чиратларны!.. Көтә-көтә,
Кайчак гарык булып бетәсең.
Кемдер, этеп-төртеп, узып китә...
Без бит гади кеше – көтәсең.
Их, әйтәсе килә шундый чакта
(Әдәп белән инде, сүгенми),
Мәңге-мәңге онытмаслык итеп,
Ходай биргәненә күпсенми:
Дата написания:
10.02.2020
Инсур Мөсәнниф
Һаман бер балык башы...
Бөек Русьтә һәрбер түрә
Алтынга тиң – бик яхшы!
Алар начар, дип, кемгәдер
Сүз әйтеп кара каршы!
Берсе начар сүз әйттермәс,
Өзгәләп ташлар хәтта!..
Күрергә, дип, чаба халык
Түрәләр килгән чакта.
Дата написания:
29.01.2020
Эскәмия
Ишек алда – эскәмия...
Күп нәрсәгә шаһиттыр...
Ул үзе дә күршедәге
Чибәр кызга гашыйктыр...
Күпне күргән, күп сер белә,
Барсын таный йөзеннән...
Син дә анда утырдың бит,
Кышларын да, көзен дә.
Дата написания:
04.04.2020
Инсур Мөсәнниф
ҖИЛСЕЗ ДАВЫЛ
Пыр туздырды афәт бөтен илне...
Утырып та булмый, йоклап та...
Тыныч... сугыш бара, үз-үземне
Инде сизәм кебек окопта.
Ракеталар сыман, әмер ява,
Иртән генә түгел, төнен дә.
Китмәсә ярый ла баш - “түбә”без...
Кыйгаеп, яисә төтенләп...
Дата написания:
25.03.2020
Инсур Мөсәнниф
Укучыма сүз ахырында
Сезнең алда китап... Тик ошармы?
Шушы сорау килә уема.
Бар тормышым сыеп беткән аңа –
Яздым аны гомер буена...
Бу шигырьләр, юк, юк, һич кенә дә,
Классиклыкка дәгъва итмидер.
Мирас булып калсын әле, дидем,
Көч түгелгәч инде күпмедер...
Дата написания:
03.04.2020
Инсур Мөсәнниф
ЮК, ТАШЛЫЙСЫ КИЛМИ!
Табышмаклар байтак бу дөньяда –
Дилеммасы, теоремасы...
Галәм, дөнья, сөю, бала-чага...
Болар барсы – Тормыш темасы.
Шул Тормышны сөйрәп бару өчен
Кирәк шактый ныклы арбасы...
...Бер уйласаң, Тормыш – Шигърият ул,
Шул ук ритм, образ, рифмасы...
Дата написания:
30.03.2020
Инсур Мөсәнниф
ШИГЪРИЯТ ЯТЬМӘСЕ
Шигъриятнең вак-вак ятьмәсе...
Шигъриятнең иләк ятьмәсе...
Шигъриятнең хәтәр ятьмәсе...
Эләктем мин, әттәгенәсе!
Бик килә бит нидер әйтәсе!
Җир йөрешен чүт шәбәйтәсе...
Тик исемем дә, шәрифем дә,
Мине Җирдә тоткан шөребем дә,
Дата написания:
30.03.2020
Инсур Мөсәнниф
КҮСЕ ЕЛЫ АФӘТЛӘРЕ
Күсе елы җитә, дигәч, бик нык куркып,
И дусларым, киткән идем куырылып!
Кара ел килерен күңлем сизде алдан...
Хәер, минем сизенүдән нинди файда?!
Хәтта кисәттем дә әле киң челтәрдә:
Әзер булырга кирәк, дип, хәтәргә!
Дата написания:
28.03.2020
Инсур Мөсәнниф
ТЕЛЕФОН
Уены-чыны бергә
“Әллә нинди чир купкан, ди,
Бушап калган кибетләр!” –
Шулай диеп шылтыратты
Ахирәтем Гөлбәдәр.
“Син бардыңмы, нәрсә алдың?” –
Тагын сорау – утызлап...
Нишлим инде, җыендым да,
Чыгып киттем тыз-бызлап.
Дата написания:
26.03.2020
Инсур Мөсәнниф
ЙӨГӘМӘШ ТАУ ҮРДӘГЕ
Риваять
Инде бик күптән, борын-борын заманда
Кәҗәләр – командир булганда,
Ябалакны – сакчы, күркәне – үрәтник*
Итеп сайлап куйган чорларда,
Дата написания:
21.03.2020
Инсур Мөсәнниф
Флюгерлар
Татарчасын белмим, ул ничектер,
Флюгер, диләр... монысы урысча...
Ә урыска кергән нимесләрдән...
Шуңа басым төшми татарча.
Хәтта рифма табып булмый аңа,
Басым төшә бездә азакка...
...Кайсы якка җил иссә дә, флюгер
Борыла ул көньяк, төньякка...
Дата написания:
18.03.2020
Инсур Мөсәнниф
Кем чиратын бирә?!
Бу дөньяда барсы да бар...
Бар шагыйрьләр... язучы...
Бардыр инде бер-берсенә
Качып чокыр казучы;
Бүләк, исем бирегез, дип,
Теләнеп кул сузучы,
Башкаларны читкә этеп,
Бар чиратсыз узучы.
Дата написания:
18.03.2020
Инсур Мөсәнниф
Күктәгеләр
Кайбер каләмчеләр шулкадәр дә
Этәрелгән Күккә югары,
Алар инде мәңге Җиргә төшмәс,
Аерылган Җирдән юллары...
Хәтта барлыгы да онытылган –
(Чөнки Күктә!) күрми беркем дә...
(Кунак ашы – кара каршы инде –
Үзләре бит күрми берсен дә).
Дата написания:
17.03.2020
Инсур Мөсәнниф
Таңнар вакытсыз аткан чак
Уналтыда идең... Дәртең тулган...
Мин дә яшь чибәр егет.
Капка төптә үбешүләр
Тик кичә булган кебек...
Хәтеремдә, син еладың,
Мин бер суырып үпкәч...
Инде чутлап та тормадым,
Синең күз яшең кипкәч...
Дата написания:
17.03.2020
Инсур Мөсәнниф
Әнкәй күргән барыбер!
Кыз зары
Йөри арттан адым калмый,
Арып беттем, җиләдем,
Кичә тагын сизми калдым,
Арттан килеп җиткәнен.
Кочаклавы гына җитми,
Үбәргә дип үрелә.
(...Әнкәй мине көтә, ахры,
Тәрәзәдән күренә).
Дата написания:
17.03.2020
Инсур Мөсәнниф
Бер айдан...
Уены-чыны бергә
“Каты авыруга дучар булдым:
Сөю, гыйшыктан чирлим”, – дисең.
Даруы бар аның, улым! Өйлән!
Бер айдан шундук терелерсең.
16-17.03.2020.
Дата написания:
16.03.2020
Инсур Мөсәнниф
Шук яз
“Тук-тук, тук-тук”... Ачык тәрәзәмә
Әйтерсең лә, кемдер шук шакый...
Аңлыйм бераз, тәндә җан бар әле –
Тышта шук яз... Яз! Кояш балкый.
Яз шаярта, тагын кем булсын соң...
Менә тагын... “тук” кабатлана...
Аптырагач, карыйм тәрәзәдән...
Ә андамы, туган, ә анда!..
Дата написания:
14.04.2020
Инсур Мөсәнниф
Сез исәннәр әле, сез тере!
Җырларым, сез шытып йөрәгемдә
Ил кырында чәчәк атыгыз!..
...Сез үлсәгез, мин дә онытылырмын,
Яшәсәгез, мин дә яшәрмен.
Муса Җәлил, «Җырларым».
Дата написания:
14.03.2020
Инсур Мөсәнниф
Юк
Кемдер... кайда гына юк:
Айда дисәң – айда юк,
Тере дисәң – санда юк,
Анда дисәң – анда юк,
Үле дисәң – гүрдә юк.
Кунак дисәң – түрдә юк.
Сездә дисәң – сездә юк,
Кеше дисәң – сүздә юк.
Күрим дисәң – күздә юк...
...Сөйлим дисәң – сүз дә юк.
Дата написания:
14.03.2020
Инсур Мөсәнниф
Шушымы инде?..
Карларны кояш эретте,
Аннан яуды яңгыры.
Үләннәр дә чыгар инде,
И рәхмәтләр яугыры!..
Тик белмим шул чыгар микән,
Шик туа бит күңелдә...
Үләнгә ирек бирерме –
Пычрак ята бар җирдә...
Дата написания:
14.03.2020
Инсур Мөсәнниф
Йөз елга хушыгыз!
Шаяру
Арыдым мин, и туганнар,
Нидән, үзем дә белмим.
Язам, сызам, кабат язам,
Сызам, бозам һәм көйлим.
Шул булдымы инде тормыш,
“Почмаксыз”, я “өчкырсыз”...
Китәм, ахры, хушлашамын,
Йөз елдан очрашырбыз.
Дата написания:
13.03.2020
Инсур Мөсәнниф
Үзеңне куй минем урынга...
Бер каләмдәшкә
Син дә шигырьләр язасың,
Һәм мин дә шигырь язам.
Мин бу телдә, син ул телдә...
Тиешме безгә җәза?
Синең уйча, тик син хаклы,
Хаклы тик син язарга!
Ни дигән сүз була инде?
Тиештер мин – туктарга!
Дата написания:
13.03.2020
Инсур Мөсәнниф
Сәер хәл...
Сәер – кара карга күрә калсам,
Кара-каршы хисләр уяна...
Тик аларны мондый төскә Алла,
Үзе сайлап, үзе буяган!
Кара – кайгы төсе, әмма монда
Ни гаебе бар соң аларның?..
Агы булгач, тиеш карасы да...
Очы-кырые юк уйларның...
Дата написания:
12.03.2020
Инсур Мөсәнниф
Бармы күтәргәнең?..
Танышым бар – шактый озак йөрде,
Ятим, буйдак булып, өйләнми...
Ә бит гаиләсез дөнья бармый,
Хатын-кызсыз тормыш көйләнми.
Физик кимчелеге юк-юклыкка,
Имгәнсә дә, бала чагында...
Тик күтәрә алмый авыр нәрсә,
Ә монысы инде ерунда.
Дата написания:
12.03.2020
Инсур Мөсәнниф
Кояш белән мин дә сөйләштем!
...Я крикнул солнцу:
"Погоди!
послушай, златолобо,
чем так,
без дела заходить,
ко мне
на чай зашло бы!"
В.Маяковский, “Необычайное приключение, бывшее с Владимиром Маяковским летом на даче”
Дата написания:
12.03.2020
Инсур Мөсәнниф
Имән
Шаяру
Күп шагыйрьләр, кача-поса,
Зарын сөйли агачка.
Агач сүзсез тыңлый белә,
Ник сереңне ачмаска?
Гайбәт сөйләп тә йөрми ул,
Чәйнәп җиде буының...
Кинәт ташлап та китмидер,
Дус булудан суынып.
Дата написания:
10.03.2020
Инсур Мөсәнниф
Бүлеш әле
Миңа синнән берни кирәк түгел –
Үтенечне әйтәм, йомышны.
Илле “яшьлек” йорт һәм фатирым бар,
Хан сарайларына торышлы.
Тормыш көтәр өчен байлыгым да,
Кем әйтмешли, тулы касәдер...
Бары күз тимәсен булганына,
Миллион ул, белмим, нәрсәдер...
Дата написания:
09.03.2020
Инсур Мөсәнниф
ЗӘҺӘРЛЕК
Чынбарлык
...Зәһәр кеше иде, гомер буе
Яшәде ул кеше куркытып.
Зәһәр чәчте, вазифасыннан
Түбәннәрне усал кычкыртып.
Дата написания:
07.03.2020
Инсур Мөсәнниф
Экспромт
Гыйззәтле вә хөрмәтле,
Шөһрәтле вә кодрәтле
Җирдәге ай, йолдызлар –
Ханымнар һәм яшь кызлар,
Сигезенче март белән!
Нибары бер шарт белән –
Мәңге гүзәл калыгыз,
Яздан үрнәк алыгыз!
7.03.2020.
Дата написания:
05.03.2020
Инсур Мөсәнниф
Шагыйрьләр
Уены-чыны бергә
Җитмеш төрле һөнәр белә
ошбу Җирнең шагыйрьләре,
Шагыйрьләр бит, о-о-о, алармы,
барлык эшнең маһирлары!
Кирәк икән, “эһ” тә дими,
бар дөньяны коткаралар,
Гаеп эшләр кыла калсаң,
хөкемдарлык башкаралар:
Дата написания:
04.03.2020
Инсур Мөсәнниф
Үпкәләмим хәзер...
Беркемгә дә хәзер үпкәләмим,
Үпкәләүдән юктыр бер файда...
Уйлап кара әле, үпкәләшкәч,
Ул кайда да хәзер, син кайда...
“Үпкәләсәң, үпкә аша, балам”, –
Диләр иде элек олылар.
Колак салыйк алар сүзләренә,
Өлкәннәр һәм онык-оланнар...
Дата написания:
29.02.2020
Инсур Мөсәнниф
Бөек шагыйрьләр бар.
Бөек шигырьләр кая?!
Булды заман, шагыйрьләрне
Закон, орган тыя килде,
Барсы язган барлык шигырь
Бер калыпка сыя иде...
Ә шагыйрьләр язды, язды,
Карый-карый артын-алдын...
Шул чүп тавы арасында
Алтын бөртек күр(е)неп калды...
Дата написания:
29.02.2020
Инсур Мөсәнниф
Күрәзәчелек
Ике мең дә егерменче... Февраль ае...
Егерме тугыз бит календарьда...
Кәбисә ел... Башка килә ШУНДЫЙ уйлар!..
Әллә әйтәләрме югарыдан?
Дата написания:
25.02.2020
Инсур Мөсәнниф
Карт алмагач
Баллада
Ташландык һәм хуҗасыз йорт
Тора авыл читендә.
Үсә бары карт алмагач...
Капка да юк, читән дә...
Тыныч инеш аръягында
Туза юлның тузаны...
Күренәдер ары-бире
Машиналар узганы –
Дата написания:
25.02.2020
Инсур Мөсәнниф
Гафу сора...
Тибрәләләр талгын җилдә
Басу, кыр чәчәкләре...
Болыннарда хуш ис бөрки
Аларның сеңелләре...
Язын шытып, җәйдә үсеп,
Белми алар көз килгәнен...
Күрәм кайчак, көз дә җитми,
Бик вакытсыз өзелгәнен...
Үсәләр бит, димәк, алар
Кеше кебек җаннан тора...
Дата написания:
25.02.2020
Инсур Мөсәнниф
Шөкер итик
Әллә читтән кемдер (әллә үзем?)
Күз тидерде бугай бәхетемә...
Ансы алай түгел, монысы да...
Әле очрыйм ләчтитенә...
Хәер... инде Җирдә мин булмасам,
Булмас иде бересе дә...
Яманы да, яхшысы да,
Монысы да, тегесе дә...
Дата написания:
21.02.2020
Инсур Мөсәнниф
Кичер мине
Кичер мине, иркәм, барлык гаеп
Тик миндә, үземдә...
“Бәлки мин дә гаепледер”, – диеп,
Сызланма, өзелмә...
“Гаепсезләр булмый ул”, – дип,
Батма син сагышка.
“Гөнаһсызлар юк ул”, – диеп,
Уйлама ялгыш та.
Дата написания:
19.02.2020
Инсур Мөсәнниф
Вөҗдан газабы
Тәүге тапкыр, кыюлыгым җыеп,
Чыктым менә бүген мин урамга...
Сызгаладым нидер, әмма һаман
Барысы да әле каралама*...
Кешелеккә файда китерерлек
Бүген, ахры, берни эшләмәдем,
Язылмады яңа шигырем дә –
Тулпар** атым ярсып кешнәмәде...
Дата написания:
16.02.2020
Инсур Мөсәнниф
Күпме Җирдә көннәрең?..
“Бары тик ул гына гаепле, ул гына!!!”
Булсын мәҗлес, яки гаетме* –
Әгәр хатын үлсә, ирне битәрлиләр,
Ире үлсә, хатын гаепле...
Дата написания:
16.02.2020
Инсур Мөсәнниф
“Зомби”лар*...
Элек киноларда гына күрдек
Зомби кебек кара көчләрне...
Хәзер, әнә, алар урам тулган,
Өндә күрәм хәзер мәхшәрне.
Әнә бара берәү... Кулын алга сузган,
Ә кулында аның тиле ...фон.
Аннан исә боерык килә микән,
Килә микән әллә берәр моң...
Дата написания:
11.02.2020
Инсур Мөсәнниф
Беркатлылык
Аяк баса кеше якты дөньяларга...
Холык-сыйфат салган биштәр белән.
Әйе, анда барсы бардыр, кайсы хәтта
Күктән бәлки артык җибәрелгән...
Дата написания:
10.02.2020
Инсур Мөсәнниф
Заманча шигърият
Бераз дидактика
Шигырь ясый, яза, сыза
Леди һәм әфәнделәр...
Йөз, меңәрләп туа тора
Рифмалы мәкаләләр...
Чүп-чар шигырь тулы бүген
Интернет “битләре”ндә.
Рифма булса, ритмы юктыр,
Ритмы булса, рифма юктыр
Аларның күпләрендә.
Дата написания:
16.01.2020
Каргалар заманы
Күккә карыйм, күккә багам –
Оча бары каргалар.
Кая булган көтү-көтү
Элек очкан пар кошлар?
Кая булган күгәрченнәр,
Шул тынычлык кошлары?
Күгәрчен, дим, чыпчыкларның
Күренми бит очканы...
Дата написания:
13.01.2020
Инсур Мөсәнниф
Тормыш
Барам тормыш юлларыннан,
Кулларымда – чемодан.
Беркемгә дә күренми ул,
Белми читләр һәм туган.
...Миндә генә түгел алар,
Бар, бар алар синдә дә!
Алар һәрчак синең кулда –
Көндезен дә, төнлә дә!
Дата написания:
02.01.2020
Инсур Мөсәнниф
Каберегез бүген ни хәлдә?
Бөек Җиңүнең 75 еллыгы якынлаша. Байтак Геройларның кабере бүген ташландык хәлдә. Бу шигырьне мин туган көнемдә яздым... Миллионлаган совет солдатлары, ә күпләр үз гомере бәрабәренә, Җиңү яуламаса, мин булыр идемме икән? Син булыр идеңме икән?
Дата написания:
20.01.2020
Инсур Мөсәнниф
Бер көнлек гомер
Азмы икән, әллә инде күпме –
Тагын бер көн гомеркәем үтте...
БЕР саны ул зур да түгел кебек...
Бу бит бары бер календарь бите...
Дата написания:
13.01.2020
Инсур Мөсәнниф
Бераз гына мактаганнар иде...
Уены-чыны бергә
Бераз гына мине мактаганнар иде,
Җирдә купты әллә зилзилә –
Аннан да, моннан да исә гайбәт* җиле,
Ә алардан ямьсез ис килә...
Дата написания:
01.01.2020
Инсур Мөсәнниф
Бүген таңда, 1 гыйнварда...
Кемгә сөйлим инде, Сезгә генә
Серем чишим әле, дусларым,
Мин бит бүген таңда, көтмәгәндә,
Миллионер булып уяндым!
Дусларымнан алдым алты нульле
Шәп котлаулар Яңа ел белән!
Матур теләк иде һәрберсендә,
Алтын чуклар белән чигелгән!
Дата написания:
31.12.2019
Инсур Мөсәнниф
Үзтәнкыйть
Шигырь – газиз бала кебек...
Туа башлый икән, куалый.
Аннан чыга тормыш диңгезенә...
Туган икән – инде үзаллы.
Матур булса, инде куанасың!
Төгәлсезлек китсә, эш харап...
Каләм башын чәйнәп утырганда,
Утырганмын икән ни карап...
Дата написания:
30.12.2019
Инсур Мөсәнниф
Хайвани халәт
Һәр ел саен берәр хайван елы...
Утырамын шуңа шаккатып.
Һәр елыбыз я шуышып уза,
Я дулаган атны атлатып.
Өргән булабыз ул... Эт өрсә дә,
Бүре, сарык ашап, йөри ул.
Сарык тиреләрен сата-сата,
Ике куллап акча көри ул.
Дата написания:
29.12.2019
Инсур Мөсәнниф
Төн пәрдәсе аша
Билгесез шагыйрьдән рус теленнән тәрҗемә
Төн пәрдәсен читкә ачып куеп,
Томан аша таңга сузам кулым –
Барлык сагышларым он(ы)тып, көтәм
Тәрәз аша якты кояш нурын.
Дата написания:
29.12.2019
Инсур Мөсәнниф
Бабай, әйдә, танцыга
Уены-чыны бергә
Тагын яшьти* килеп кергән,
Яшьти минем хыялый:
Кайбер чакта “баш түбәсе
Киткән” чагы булгалый.
– Өйдә яту бик җиләтте,
Әйдә, гуляйть итәбез.
Танцы була, кызлар күп, ди,
Танышырбыз, нитәрбез... –
Дата написания:
16.12.2019
Инсур Мөсәнниф
Бәхет
“Яңа елда яңа бәхет телим!”
Миңа шундый теләк телиләр.
Былтыргысы әле үтмәде бит!
Әллә инде шуны белмиләр.
Ява микән күктән чиксез бәхет?
Бу дөньяда алай булмыйдыр…
Яздырмасын Ходай биргәненнән,
Ул бит аны өеп куймыйдыр.
Дата написания:
26.10.2019
Инсур Мөсәнниф
Кире кайтам әле мин!
Уены-чыны бергә
“Үлде бит бу!”, – диеп, сөенмәгез
(Сөенүче булса – күрермен!).
Кинәт үлеп киткән очракта да,
Кайтам әле Җиргә кире мин!..
Дата написания:
23.10.2019
Инсур Мөсәнниф
Өзелгән гөлләр...
Әниләре сипкән орлыклардан
Тамыр җибәрә дә язларын,
Киң болында үсә иде алар...
Җил иркәли иде таҗларын...
Күбәләкләр кунып, канат җилпи,
Бал кортлары оча, тирәләп.
Хуш ис сибә, ачып бар таҗларын,
Яуган чакта яңгыр, сибәләп.
Дата написания:
19.10.2019
Инсур Мөсәнниф
Бирегезче миңа...
Сорыйм әле сездән, әй, кешеләр
(Кемдер үтәр бәлки гозерне):
Бирегезче миңа яңа дәфтәр,
Чиста биттән башлыйм гомерне.
Дөрес, читкә куймыйм искесен дә –
Тиеш ул да ярдәм итәргә:
Максатларга тизрәк җитү өчен
Хаталарны читләп үтәргә.
Дата написания:
05.09.2019
Инсур Мөсәнниф
Бер җаныма һич тә тынгы тапмыйм...
Кая сугылырга белмим кайчак –
Җанга һич тә тынгы тапмыйм.
Кырын төшеп, күктән йолдыз санап,
Кул кушырып, тик тә ятмыйм...
Дата написания:
30.08.2019
Инсур Мөсәнниф
Онытыла...
Онытыла барысы да:
Яхшысы да, яманы да.
Онытыла вәгъдәләр дә...
Кемнәрнеңдер янавы да...
“Яхшылыгың онытмам”, – дип,
Антлар итеп, әйтәбез дә,
Ике-өч көн узды исә,
Күрмичә дә үтәбез лә...
Дата написания:
27.04.2019
Инсур Мөсәнниф
Йөрәк
Аптыратты йөрәк – ялкауланды:
Ике көн эшли дә, тузына...
Кайчак өч көн эшли, әмма инде
Ялы да өч көнгә сузыла.
“Тынычлан, – дим, – алда мәшәкать күп,
Менә эшләр җитә бакчада.
Дөнья болай гына бармас әле,
Артыр пенсия дә – акча да.
Дата написания:
16.04.2019
Инсур Мөсәнниф
Уфа чибәрләре
Н.Нәҗмигә ияреп
Уфа студентлары...
Чиксез хыяллары,
Без — сөюгә туймас исәрләр.
...Уфа чибәрләре
Безне, сөйгәннәрен,
Кире кайта-кайта сөйләрләр.
Дата написания:
24.03.2019
Инсур Мөсәнниф
Аллам сакласын!
Аллам сакласын –
Елан чакмасын:
Дус дигәне дә,
Шыр юләре дә...
Аяклысы да,
Таяклысы да...
Куштаннары да,
Ристаннары да,
Ярышканы да,
Калышканы да,
Ысылдаган да,
Каркылдаган да,
Шуышканы да,
Куышканы да,
Дата написания:
16.07.2019
Инсур Мөсәнниф
Әллә сабан туе, әллә шайтан туе...
Җәй дә җитте. Алдан әзерләндек –
Килеп җитте сабан туе...
Сабан туе... Әмма телгә килә
Рифма булып “шайтан туе”.
Бу – тик рифма... Монда зур һәм олуг
Бәйрәмнең юк бер гаебе.
Шундый рифма туа, күзаллагач
Бар булмышын ил хәленең.
Дата написания:
15.07.2019
Инсур Мөсәнниф
Дөньяны күзәтүләрдән
Күп яшәдем җирдә. Күпне күрдем...
Шуңа сорарга да хакым бар!
Яшь чагында кызлар чибәр була...
Каян чыга ямьсез хатыннар?
10.06.-15.07.2019.
Дата написания:
01.04.2019
Инсур Мөсәнниф
Тормыш тора нидән?
Безнең тормыш тора нидән?
Тормыш тора эштән, сүздән...
Тормыш тора шатлыклардан,
Кайчак тора кытлыклардан...
Тормыш тора балкышлардан,
Тормыш тора алкышлардан,
Тормыш тора сагышлардан,
Тормыш тора ялгышлардан,
Дата написания:
28.03.2019
Инсур Мөсәнниф
Сабый
“И бәхетле сабый чаклар!..” –
Сөйгән сүзе картларның...
...Әмма әле кемнәрнеңдер
Нәкъ шул гүзәл чаклары...
Сабый көлә, чөнки әни
Менә бит ул – янәшә!
Башка берни кирәк түгел,
Әни көлсә, сөйләшсә!
Дата написания:
21.03.2019
Инсур Мөсәнниф
Март ахыры
В.Высоцкийны укыгач
Җирдә – туң боз, ята боз – түбәмдә,
Аска тишим микән, өскәме?
Өметсез, ди, шайтан гына, көтәм –
Күкләр бераз гомер өстәрме?
Өстәге боз, эреп, агып кит син,
Астагы боз, бары тик ныгы!
Аяк аста эреп, агып китсәң,
Алып китәр мине агымы!
Дата написания:
27.02.2019
Инсур Мөсәнниф
Яшьлек хатирәсе
Яшь чак иде, мин Күрдемгә*
Нигәдер дип, барган идем,
Анда бер кыз күргән идем,
Күреп, телсез калган идем...
Кыюсызлык харап итте...
Өнсез калып, мин дәшмәдем...
Исемен дә сорамадым...
Авык авыз, и пешмәгән...
Дата написания:
14.12.2018
Инсур Мөсәнниф
Гомер – күз ачып йомган ара
Кодам, 2018 елның 19 декабренда 70 яшен тутырган Благовещен районының имам-хатибы Марат Муллагәрәй улы Гомәровка
Гомер – күзне ачып йомган ара,
Тирән уйга чумып, уйласаң...
Гомер озын микән, кыска микән,
Әгәр җитмеш үрен яуласаң?
Дата написания:
17.11.2018
Инсур Мөсәнниф
Куркам
Мин бик куркак кеше: куркам,
Иртән таң атмас, диеп.
Төнен нурлы ай калыкмас,
Я кояш батмас, диеп.
Мин бик куркак кеше: куркам,
Балам ни хәлдә, диеп.
Туй, бәйрәмдә салют булса,
Сугышмы әллә, диеп.
Дата написания:
14.12.2018
Инсур Мөсәнниф
Ялган дустан саклан...
“Их, дускаем, дускаем, дип,
Сер сөйләмә дустыңа.
Дустыңның да дусты булыр,
Ул да сөйләр дустына”.
Халык авыз иҗаты.
Дата написания:
31.10.2018
Инсур Мөсәнниф
Син үзең...
Берәр бәйрәм җитте исә,
Миңа бүләк бирәсең...
Мин сөенсен, шатлансын дип,
Йөрисеңдер, күрәсең...
Яңгыр яуса, болытларны
Куарга да әзерсең:
Бер тамчысы төшмәсен, дип,
Җил чакырып йөрерсең.
Дата написания:
20.10.2018
Инсур Мөсәнниф
Ир-егет еламый, диләр...
Күземнән кайнар яшь бәреп чыкты бүген...
Ир кеше булсам да...
Акты ул яңактан...
Карлы-бозлы болыт баскан иде күгем,
Күз яшем кусам да,
Түгелде яңадан...
Ирләр дә елый шул... (мин риза – еласын!)
Сәбәбе нидәме? –
Җанда боз, кар иде.
Дата написания:
22.10.2018
Инсур Мөсәнниф
Сагыш
Ярты гомерем быел узды елга буйда –
Балык кармакладым, тырышып.
Кемдер, яхшы шөгыль дип, ай-һай бик мактады...
Ташлаучылар булды орышып...
Елга, яр буйларында башка төрле уйлар
Килеп керә синнән сорамый.
Алар анда бик үткен яки даһи була,
Я әйтергә һич тә ярамый.
Дата написания:
14.10.2018
Инсур Мөсәнниф
“Язма әле сагыш хакында...”
“Язма әле сагыш тулы шигырь...
Яз матурны, ныклап уйла да...
Шуның өчен шагыйрь бит син, туган,
Сагыш тулы сүзләр кулланма!
...Тышта бит кыш, ап-ак карлар ява,
Күңелләргә өсти яктылык.
Сагыш өчен буран сәбәп түгел!
Түгелгәндәй җиргә тик шатлык.
Дата написания:
13.10.2018
Инсур Мөсәнниф
Сары яфрак
Сары яфрак ак каеннан
Өзелде дә очты ары.
Җилдән узып, кая барсын,
Яфрак кына ул нибары.
Безне дә бит язмыш-җилләр –
Куып йөртә дөнья буйлап:
Өзеп ала, йолкып ала,
Илтеп ташлый, тормый сорап.
Дата написания:
13.10.2018
Инсур Мөсәнниф
Без бәләкәй чакта...
***
Без бәләкәй чакта таулар биек иде,
Без сокландык карап түбәннән.
Баш күтәрә биреп, өскә караганда
Бүрек төшә иде түбәдән!!!
Дата написания:
09.06.2018
Инсур Мөсәнниф
Илдарлы Ямады
Бу авылда кемнәр туган, үскән
Бәхетлеләр тормыш юлында.
Ямадыдан олы юлга чыкты
Илдар дигән шагыйрь улы да.
Ямадыда канат ныгытса да,
Шигъри үрләр алга әйдәде;
Әйдәде дә, үткен каләм биреп,
Казан белән аны бәйләде.
Дата написания:
04.06.2018
Инсур Мөсәнниф
Сез кая китәсез, сөйгәннәр?
Кай арада узган җәйләр, көзләр,
Җиремдә янә дә ак кышлар...
Тәрәзәмә төшкән матур бизәк...
Һәм ни гаҗәп – йөзә аккошлар...
Йөзә алар горур, йөзә янәш,
Тугрылыкта – сихри көчләре...
Көнләшәме әллә шушы пардан –
Дулкынлана күлнең өсләре.
Дата написания:
04.06.2018
Инсур Мөсәнниф
Бүә сагышы
Бүә ага. Башын игән чал таллары,
Ике адым ара – ярларга.
Сирәк кенә каккан дулкыннарга карап,
Агачлар да калган уйларга.
Саллар тулып акты аннан заманында,
Йөзде көтү-көтү балыклар...
Бүген болар бар(ы)сы хатирәдә калган,
Нинди афәтләр соң калыккан?
Дата написания:
07.05.2018
Инсур Мөсәнниф
Яралы йөрәк
Күрәсезме, дуслар,
Хәтта очар кошлар
Парлап сайрый парлы тирәктә!
Сайрауларын тыңлап,
Һаман сине уйлап,
Чыдап булмый янган йөрәккә!
Дата написания:
28.04.2018
Инсур Мөсәнниф
Ярлыкачы
Ярлыкасын, гафу кылсын мине Ходай,
Шигырь язам, диеп, мактандым...
Сәхнәдәнме, кемдер алдындамы Аны,
Күз дә йоммый, шулай алдадым.
Аллаһ, моны күрми булмас, тик дәшмәде,
Ниләр уйлап, ниләр дигәндер.
Акылына кайтыр бу, дип, өметләнеп,
Берникадәр вакыт биргәндер.
Дата написания:
27.04.2018
Инсур Мусанниф
Көзләремә кил
Гомер көзе җитә һәркемнең дә
Телиме ул, теләмиме...
Онытыла барлык юләрлекләр –
Булсын сагыш, я сөюме...
Яшьлеге дә уза, гомере дә –
Әллә ага бозлар белән,
Әллә гөрләвекләр белән китә...
Әллә агым сулар белән...
Дата написания:
28.04.2018
Инсур Мөсәнниф
Бардыр әле...
Әйтәсем әйтеп беттемме,
Әйтсәче миңа Ходай...
Ә уйласаң, әйтер фикер
Бар кебек әле болай...
(Гаять шома да түгелдер,
Кытыршы ягы бардыр...
Фикерләрне сыйдырырга,
Я кәгазь бите тардыр...).
Дата написания:
25.04.2018
Инсур Мөсәнниф
Тормыш кадере ни була?
Язмыштан узмыш юк.
Фаталистларның төп лозунгы.
“Туганнар һәм дуслар, бу тормышның
Кадерләрен берүк белегез –
Гомерләр бик кыска, үтә-китә,
Сыкрап, үкенерсез, үксерсез!..”
Дата написания:
24.04.2018
Инсур Мөсәнниф
Тамчы-табышмак
Кояш көлә, күзен кыса,
Чык урамга, уйна, ди.
Дустыңны да чакыр әле,
Корабың да куйма, ди.
Кыеклардан өй буена
Тамчы тама тып та тып.
Шул тамчыдан диңгез була –
Карап торам шаккатып:
Дата написания:
23.04.2018
Инсур Мөсәнниф
Сер ачкычы
Шигырь язган чакларым бар...
Шагыйрь, диләр, хәтта зурлап...
(Күндәммен шул, карышкан юк,
Әйтмәсеннәр бары хурлап...).
Шуңа, ахры, кемнәргәдер,
Тормыш юлым кызыклыдыр,
Кемгә нәрсә: миңа кызык
Кеше булса кызыксыныр...
Дата написания:
16.04.2018
Инсур Мөсәнниф
Яңа су анасы
Буйдак авыл егете авызыннан
Г.Тукайның «Печән базары, яхуд Яңа Кисекбаш» поэмасына ияреп
Поэма
I
Җәйге көн. Эссе, чыдап булмый. Елга буйга төшеп,
Су коеныйм әле ичмасам, өйдә ятмыйм, сөрсеп.
Дата написания:
11.04.2018
Инсур Мөсәнниф
Интернет-комедия
Беренче күренеш.
Хатын (үртәлеп, кычкырып диярлек):
Кендек ачып, күкрәк-түш киереп,
Төшәләр бит фотоларга.
Бар законлы ире, бар баласы...
Ни җитми бу дураларга?!
Дата написания:
12.04.2018
Инсур Мөсәнниф
Якты әле бу дөньялар
Гомеркәйләр бик тиз үтә икән,
Тормышның белегез кадерләрен.
Югыйсә, зиратта, үкендереп,
Тизрәк артыр саны каберләрнең.
Тәңре әйтер: “Юлың тәмам, абзый
(Түтәй, бу сиңа да кагыладыр...),
Җыен ахирәткә, җаның, әнә,
Канатларын җәеп, кагынадыр...”
Дата написания:
11.04.2018
Инсур Мөсәнниф
Ямьсезләрне кемнәр пар итәр?
Чибәрләрне сөя барысы…
Матурлыгы җәлеп итәдер.
Тик аларны, гүзәл булса да,
Төрле-төрле язмыш көтәдер...
Ни булса да, алар барыбер
Азмы-күпме бәхет кичерә...
Ә ямьсезләр кемне көтә икән
Һәр фасылның айлы кичендә?
Дата написания:
05.04.2018
Инсур Мөсәнниф
Җавапсыз мәхәббәтем
Шаяру (автобиография түгел)
Яшь идем. Ара-тирә аралаштык,
Кочаклаштык һәм үбештек.
Яшьләр арасында ни генә булмас...
Үпкәләштек һәм килештек...
Дата написания:
04.04.2018
Инсур Мөсәнниф
Ярты Атнабай
"Плохой тот солдат, который не думает быть генералом,
а еще плоше тот, который слишком думает, что с ним будет."
А.Ф.Погосский.
Язма, тыйнаксызлык бит бу, диеп,
Тыяр иделәр дә, бик тыяр...
Ярый, бу шигырьне мин язмасам,
Я, әйт, башка тагын кем язар?
Дата написания:
06.04.2018
Инсур Мөсәнниф
Тагын бер яз җитте...
Ишек алда гөрләвекләр ага,
Ботакларда инде бөре бүртте –
Менә тагын, тагын бер яз җитте...
Гөрләвеккә уйчан гына карап,
Балалыкны сагынса да күңел
(Кайтыр идек аңа барыбыз да,
Кирәк түгел хәтта дөньябыз да!)
Инде хәзер кәгазь кораб түгел,
Дата написания:
05.04.2018
Инсур Мөсәнниф
Ярып алдым...
Теләмәде һич туарга шигырем:
“Кемнәр укыр, юк бит кирәгем дә...”
Каләмемне хирург скальпеле итеп,
Ярып алдым аны йөрәгемнән...
04-5.04.2018.
Дата написания:
06.04.2018
Инсур Мөсәнниф
Кара гөлчәчәкләр*
Меңәр төрле чәчәк бу дөньяда,
Күрсәң әгәр, күзләр камаша!
Ә минем яраткан чәчәгем
Ал да, ак та түгел, юк, башка...
Кара роза... Кара гөлчәчәк...
Нигә икән сезне яратам?
Кирәк түгел алы, кызылы...
Кара чәчәк диеп җан атам!
Дата написания:
04.04.2018
Инсур Мөсәнниф
Карлар яуса, көрим әле
Шәһәр ишек алды. Бер эш тә юк,
Таза-сау ир-егет – эчкече.
Подъездда бар идән юуучысы,
Карлар яуса, бардыр көрәүче...
Йөрәк түзәме ни, карлар яуса,
Чыгып, көрәгемә тотындым.
Кем әйтмешли, кеше өчен эшләп,
Әллә оттым, әллә отылдым.
Дата написания:
04.04.2018
Инсур Мөсәнниф
Капма-каршылыклы дөнья
Бер яхшыга – бер яман.
Халык әйтеме.
Капма-каршылыклы, авыр дөнья...
Ак һәм кара, зәңгәр күк һәм болыт...
Авыр дөнья... капма-каршылыклы...
Шатлык тулы тормыш һәм сорылык...
Дата написания:
03.04.2018
Инсур Мөсәнниф
Яшьлеккә кайтам!
Алтмышым тулып та бетмәде,
Тәртәне бордым кирегә!
Нигә җитмешкә таба карыйм?!
Барыйм ал борып иллегә!
Бер елдан булыр илле тугыз,
Аннан килә илле сигез!
Тәртәне тибеп сындырам бит,
Еллар, миңа юл бирегез!
Дата написания:
03.04.2018
Инсур Мөсәнниф
“Шигарь”ләр...
“Татарча” диеп аталган “шигарь”ләр күп Интернетта))...
УКЫДЫМ да берничәсен, ут капты, ут йөрәгемә:))
ТАТАРча шигырьләр кая???!!! – барысы диярлек ТАТРча)))...
Һәм тәүге кат үкендем, әй... ник УКЫРГА өйрәнгәнемә)))...
02-03.04.2018.
Дата написания:
02.04.2018
Инсур Мөсәнниф
Хикмәт бары шунда...
Һәркемнең дә ошбу Җирдә
Җаны яткан Эше бар;
Һәр кешенең Ходай биргән
Үз Тиңе, үз Ише бар.
Хикмәт бары тайпылусыз
Максатыңа баруда,
Гомер юлың кичү өчен
(һәм бәхетле үтү өчен)
Ишең, эшең табуда.
2.04.2018.
Дата написания:
31.03.2018
Инсур Мөсәнниф
Эчкече газаплары
Эчмәс иде аракының
Кызылын да, агын да...
Авызына керде исә,
Сорый бит ул тагын да!
Аракының бөкесе ак,
Шешәдә дә ак нәрсә...
Явызлык ак була микән,
Менә кайда мәсьәлә!
Дата написания:
22.03.2018
Инсур Мөсәнниф
Тынарсыңмы, йөрәк?
Бу язмыш тагын бер кат
Сыныймы, белмим инде...
Шушындый гүзәл кызны
Соң, ничек сөймим инде?!
Зур гөнаһ – ятны сөю...
Йөрәгем тынарсыңмы?
Үзеңә читтән карап,
Акылың тыңларсыңмы?
Дата написания:
21.03.2018
Инсур Мөсәнниф
Үпкәләмә әле!
Юкка үпкәләгән булып,
Ятларга китәсең бит;
Аны, мине, үзеңне дә
Бәхетсез итәсең бит.
Венер Мөхәммәдиев, “Юкка үпкәләмә”
Үзем һич тә аңламыймын,
Кем боза арабызны:
Бәлки кемдер ярдәмләшер
Аңларга хатын-кызны!
Дата написания:
18.03.2018
Инсур Мөсәнниф
Сәер чир
“Чит кешенең тәрәзенә
Беркайчан бакма, балам,
Якыныңнан кемдер үлә,
Моннан сакласын, Аллам!”
Әнкәй, инде мәрхүмәкәй,
Шулай кисәтә иде.
Тормыш, әдәп сабакларын
Шулай өйрәтә иде.
Дата написания:
16.03.2018
Инсур Мөсәнниф
Һәрбер кеше – үзе бер җыр
Җиргә килгән һәр кеше – үзгә,
Кабатланмас яңа бер җыр ул.
Охшамыйча башка берсенә,
Тик яңача Җирдә балкыр ул.
Дата написания:
11.03.2018
Инсур Мөсәнниф
Кеше күңелкәе кара урман
Кеше күңелкәе кара урман,
Бар син юл табып кара.
Кеше күңелкәе кара урман,
Бар син юл салып кара.
Кеше күңелкәе кара урман,
Бүре дә очрар бәлки.
Кеше күңелкәе кара урман,
Шүрәле кочар бәлки.
Дата написания:
13.03.2018
Инсур Мөсәнниф
Кайттым әле Күрдемемә
Атнабай монологы
Дата написания:
10.03.2018
Инсур Мөсәнниф
Вакыт күп тә бит...
...Ә без, әнкәй, ифрат ашыгабыз, –
Мәңге бетмәс эшкә тарыктык.
Сезнең безгә әйтер сүзегез бар,
Ә тыңларга безнең вакыт юк.
Вакыт юк.
Ә. Атнабаев, “Вакыт юк”.
Дата написания:
01.03.2018
Язның беренче көне
Трагик юмор
Әйтерсең лә, кемдер төртте кабыргама,
Уяндым да кинәт тертләп, күзем салдым
Телефонда җем-җем янган ут-сәгатькә...
(Хәзер кеше сәгать такмый, сатып алмый).
Дата написания:
26.02.2018
Инсур Мөсәнниф
Яхшыга өмет иткәндә...
Урамда, ну, тышта инде,
“Егерме биш” салкынлык.
Салкын гына түгел, җиле
Өтеп бара, чукынчык!
Ә тәрәзгә кояш карый,
Ике күзен мут кысып.
“Яз җитә бит, кабын әле,
Яшә, янма, – ди, – пыскып”.
Дата написания:
26.02.2018
Инсур Мөсәнниф
Аһ, каеннар...
Ходай биргән, ахры, озын гомер –
Зур болында үсте ялгыз каен,
Әтиме ул, әниме, ник ялгыз –
Белмим дөресен һич тә тәгаен...
Ә төбендә – яшь бер каен кызы,
Назга чумып аның кочагында,
Эреп китеп кояш нурларында,
Шуклана да иде кайчагында...
Дата написания:
21.02.2018
Инсур Мөсәнниф
Юлларның бар төрлесе...
Юлларның бар төрлеләре...
Авыры бар, җиңеле...
Хәерлесе, уңышсызы...
Тигезе һәм түгеле...
Юлларның бар төрлеләре...
Ялгыз гына үткәне...
Я юлдашлар очраганы –
Азга яки күпкәме...
Дата написания:
20.02.2018
Инсур Мөсәнниф
Бурыч
Сискәнеп, төн уртасында
Сикереп торасың да,
Будильникның сәгать угын
Кирегә борасың да,
Кабызып шул компьютерны,
Экранга кадаласың...
Хисләрең һәм уйлар белән
Бергә-бер син каласың...
Дата написания:
16.02.2018
Инсур Мөсәнниф
Атнабай мыегы
Пьесалары сәхнәләрдә гөрләп барды,
Елатты ул барча халыкны.
Тирән уйландырды, тирән хисләндерде...
Алар бар да илдә данлыклы.
Ә гашыйклар, сөйли-көйли шигырьләрен,
Капка төптә таңны аттырды.
Һәм аларны бүген яңа буын ятлый...
Алар бар да илдә данлыклы.
Дата написания:
16.02.2018
Инсур Мөсәнниф
Чишмә башы – Күрдем
Монда, беләм, ташлы чишмәләр күп,
Моннан алар өчәү башлана.
Көнләшәмен шушы күпне күргән
Шома, шаян вак-вак ташларга.
Болытларга карап, ага сулар,
Зур дәрьяга таба ашкына...
Йөрәк сыкратырлык моңнар сала,
Күңелеңне бары ач кына.
Дата написания:
19.10.1995
Инсур Мөсәнниф
Ләхет
Шаярудия
“Ләхетем син...”
“Сөюсез бу тормыш ләхеттер...”
Р.Усманова. “Сагындым мин сине, сагындым”
Дата написания:
06.02.2018
Инсур Мөсәнниф
Чык син, шагыйрь, авылларга...
Килсә әгәр бик охшыйсың...
Атнабаев агайга,
Мәхәббәтен бар халыкның
Көнен-төнен тоярга,
Ирешергә ихтирамга,
Буй җитмәслек абруйга...
Теләсәң син хөрмәт, шөһрәт...
Бик сусасаң... даннарга...
Дата написания:
05.02.2018
Инсур Мөсәнниф
Шомырт чәчәкләре
Ап-ак шомырт чәчәкләре
Язларын гына була...
Тирә-як һәм бар дөньябыз
Хуш исләр белән тула.
Муел мәңге чәчәк атар,
Ис сибәр күк тоела...
Әмма алар, ни кызганыч,
Коела шул коела...
Дата написания:
24.12.2017
Инсур Мөсәнниф
Баштанаяк киендергән
Озак еллар читтә йөргәч,
Әсматтәйнең* улы кайткан.
Фырт киенгән, муенына
Озын алтын чылбыр аскан.
Ирләр белән сөйләшкәндә
Мактанып та торды әле.
– Газизем бит – баштанаяк
Киендердем мин әнкәйне...
Дата написания:
05.11.2017
Инсур Мөсәнниф
"Кире кайтырлар иде..."
– Инсур бабай, теге дөнья, теге дөнья, диләр,
Ничек икән анда, яхшымы?
- Яхшыдыр инде, балалар, анда начар булса,
Кире кайтыр иде барысы!
5.11.2017.
Дата написания:
03.11.2017
Инсур Мөсәнниф
Сәясәт - пычрак эш...
Сәясәт миңа - чит һәм ят нәрсә,
Укымыйм һәм дә кызыксынмыйм.
Мигә үтеп керергә омтылган
Чит-ят фикергә буйсынмыймын.
Әмма берчак килеп эләктем мин
Җанга чит-ят бер манзарага.
Шундый (гади кеше аңламаган)
Зәхмәт йокты бит заманага...
Дата написания:
03.11.2017
Инсур Мөсәнниф
Тормыш мәгънәсе
.
“Тормыш мәгънәсе. Ул нәрсә була?”, - диеп,
Уйлангандыр бәлки байтаклар.
Мин үзем дә аны һаман ачык белмим –
Бәлки Җирдәге эз, балалар...
Дата написания:
02.11.2017
Инсур Мөсәнниф
Язмыш кая язылган?
Баштан үтте төрле вакыйгалар...
Кичтем утны, салкын суларны...
Бер-бер артлы узды айлар, еллар,
Сизмәдем дә гомер сулганны.
Язмыш микән шулай, ялгыш микән,
Чыгып булмый тормыш сазыннан...
Кешеләрнең, имеш, язмышлары
Маңгаена күктән язылган...
Дата написания:
30.10.2017
Инсур Мөсәнниф
Көн арты көн...
Бу яшьләргә картлык мәңге килмәс сыман,
Мәңге яшәр кебек тоела.
...Әмма, көн арты көн, гомер мизгелләре
Сары яфрак сыман коела...
30.10.2017.
Дата написания:
06.06.2017
Инсур Мөсәнниф
Ишек ачма миңа, шакысам да...
Ишек ачма миңа, шакысам да,
Бу йомшаклык бары минутка...
Салсаң да син гомер буйларына
Мине мәңге сүнмәс бу утка.
Ишек ачма миңа, шакысам да,
Җәй көнендә җиргә кар ятмый!
Иңнәремә ятып еласаң да,
Кайгы-хәсрәтеңне таратмыйм!
Дата написания:
03.06.2017
Анис Шаймарданов
г. Зеленоград (Москва г), Россия
23 мая
Авылдашыма – Мәскәү турында
Дата написания:
07.03.1980
Инсур Мөсәнниф
Өмет
...Караңгы төн. Йоклый авыл
Тәрәзләргә пәрдә ябып.
Ә күктә кара болытлар
Бер-бер артлы уза чабып.
Ай, балкый да, яшеренә, җирне
Бер мизгел нурга күмеп.
...Сине күреп кабынып сүнгән
Нәкъ минем өмет кебек.
7.03.1980.
Дата написания:
09.04.2017
Инсур Мөсәнниф
Уфа юлында
Җиктереп пар ат, Казанга туп-туры киттем карап.
Чаптыра атларны кучер, суккалап та тарткалап...
Г.Тукай, "Пар ат".
Дата написания:
05.04.2017
Инсур Мөсәнниф
Һәйкәл
Я памятник себе воздвиг нерукотворный...
А.С.Пушкин, "Памятник".
Һәйкәл салдым мин үземә –
Әллә ни зур да түгел.
Хикәя hәм шигырьләрем –
Һәйкәлем нәкъ шул үзе.
Дата написания:
13.08.2002
Инсур Мөсәнниф
Мәхмүтнең әйткәне
— Ун елга бер, шау-гөр килеп,
Халык санын алалар.
Ләкин тәүдә:
«Син — башкорт», — дип,
«Син — татар», — дип,
«Син — манкорт», — дип,
«Син — хәтәр», — дип,
Халык җанын алалар.
13.08.2002.
Дата написания:
09.03.2017
Инсур Мөсәнниф
Әгәр үлсәм...
Шушы темага уенлы-чынлы шигырьләр язган барлык шагыйрьләргә кушылып
Дата написания:
07.03.2017
Инсур Мөсәнниф
Шәп чаклары бар иде...
Социализм чорындагы “яшел елан”га мәдхия
Дата написания:
06.03.2017
Инсур Мөсәнниф
Машинасыз калдылар
Хөппениса бер кибеттә
Шундый хәбәр ишеткән:
“Ун балалы кешеләргә
“ГАЗель” тиеш, ди, икән!”
Ишеткән дә, күңелендә
Ризасызлык баш төрткән.
Ул да моңа бик лаек бит,
Уйлап кара, я, төптән!
Дата написания:
07.02.2017
Инсур Мөсәнниф
Бер дустым бар
Айрат дуска
Безнең дуслыкка да инде байтак гомер –
Кырык биш ел тулып бара бит.
Дөрес, беркайчан да янәш яшәмәдек,
Безнең тормыш – киң кыр-дала бит.
Дата написания:
28.11.2016
Инсур Мөсәнниф
Алла күрсәтмәсен
Адәмне бар (хасил) иткәч, Аллаh,
Гамәлләрен бераз күзәткәч,
Аның сабыйдай шат йөзен күргәч,
Кайбер кимчелеген төзәткәч
(Ягъни аң-зиhен hәм тел-сүз биргәч),
Әйтте: “Ялгыз булыр күңелсез,
Хатын кирәк сиңа, югыйсә бит
Калуың бар тәмам нәселсез.
Дата написания:
10.08.2016
Инсур Мөсәнниф
Эволюция
(яңача иске такмак)
Байлар, байлар бал эчә,
Урта байлар сыра эчә,
Безнең кебек ярлы мескен
Ярга ятып су эчә.
Халык авыз иҗаты.
Яңа байлар коньяк эчә,
Хәтта комнан бау ишә.
Хәерчеләр ни эшләсен,
Әчетә дә, бал эчә.
10.08.2016.
Дата написания:
19.08.2016
Инсур Мөсәнниф
Әле нәкъ яшьнәр чагым
Мечтать не вредно.
Рус халык әйтеме.
Әй, елларым, артыгыздан
Сез мине чакырмагыз.
Сезнең дә бит чигегез бар,
Бик җитез юрттырмагыз.
Дата написания:
23.05.2016
Инсур Мөсәнниф
Кеше күңеле – пыяла
Кеше күңеле – пыяла,
Саксыз кагылсаң, уала.
Халык мәкале.
Дата написания:
19.05.2016
Инсур Мөсәнниф
Кояшсыз көннәрдә
Быел күктә Кояш сирәк кунак,
Агыла да болыт агыла.
Җирдә сирәк-мирәк калган кошлар
Хәлсез генә канат кагына.
Көннәр үтә шулай кояш күрми,
Ә күңелгә сагыш үрелә.
Аяк аста пычрак лач-лос килә...
Якты көнгә өмет сүрелә.
22.04.2016-19.05.2016.
Дата написания:
19.05.2016
Инсур Мөсәнниф
Кыйтга*
Эш көне башланды…
Эт көне башланды.
Элек эш – дан иде…
Ә хәзер… кол хисе.
18-19.05.2016.
*Кыйтга - кыска шигырь.
Кайда, кайчан басылган:
1) Мөсәнниф Инсур. Кыйтга. Шигырь. "Сөю кайтавазы" китабы. Уфа, "Чурагул" нәшрияты, 2020, 178 б.
Дата написания:
13.04.2016
Инсур* Мөсәнниф
Дөньяны пакьлый алмадым…
...Кайтмады үч, бетте көч, сынды кылыч — шул булды эш:
Керләнеп беттем үзем, дөньяны пакьли алмадым.
Габдулла Тукай, “Кыйтга”**.
Дата написания:
11.04.2016
Инсур Мөсәнниф
Халык улы
2016 елның 26 апрелендә Г.Тукайның (1886-1913) тууына 130 ел тулды
Дата написания:
27.02.2016
Инсур Мөсәнниф
Җилкәй, иссәң туган якка...
Рәмзинә Тимеровага ияреп
Җилкәй, иссәң туган якка,
Җиткер сәлам тугайларга,
Җиткер сәлам тургайларга,
Җиткер сәлам туганнарга.
Җилкәй, иссәң туган якка,
Җиткер сәлам болыннарга,
Җиткер сәлам колыннарга,
Җиткер сәлам олыларга.
Дата написания:
04.08.2015
Инсур Мөсәнниф
Дәгъва белдермә син үткәннәргә...
Дата написания:
03.08.2015
Инсур Мөсәнниф
Соңгы мәхәббәт
Эльдар Рязановка ияреп
Соңгы мәхәббәт... Саубуллашу һәм
Юату ... Әйтерсең, исерткеч,
Кыл юләрлек, бу – соңгы мөмкинлек,
Сихер, бозым, татлы тилерткеч...
Дата написания:
23.06.2015
Инсур Мөсәнниф
Курсташлар
БДПИның филология факультетын тәмамлауга 30 ел тулуга багышлана
Дата написания:
19.10.1995
Инсур Мөсәнниф
"Ниндидер бер тантанада..."
...Ниндидер бер тантанада
Зур шагыйрьгә
Бүләк бирделәр.
Мине дә “буш итмәделәр”...
“Яхшырак яз, энем”, - диеп,
Киңәш бирделәр.
19.10.1995.
Дата написания:
04.03.1998
Инсур Мөсәнниф
"Гүзәлләрдән гүзәл, түземледән түзем..."
Гүзәлләрдән гүзәл, түземледән түзем,
Изгеләрдән изге – кеше бармы?
“Балам”, “ирем”, “әткәм” диеп борчылучы –
Атый алам бары хатын-кызны.
4.03.1998-29.03.2016.
Дата написания:
21.02.1994
Инсур Мөсәнниф
Сүзсез генә
Тормыш юлларында очраштык без...
Куллар бирештек тә, икебез
Ике якка киттек.
Әйтерсең лә,
Ике чит җиһан җисеме без.
1994-21.04.2015.
Дата написания:
03.02.2015
Инсур Мөсәнниф
Кайтарыгыз алтмышымны!
Флера апа Хәлфинага
80 яшьлек ханым монологы
Дата написания:
06.12.2013
Дата написания:
04.12.2013
Уважаемые, читатели!
Представляю вашему вниманию цикл стихов «Бер гомер». Эти стихи на татарском языке напечатаны в коллективном сборнике “Тургайлар канат кага” (Уфа, “Китап”, 1996, стр. 7-36) под названием “Бер гомер” с предисловием видного поэта Башкортостана Р.Шаммаса.
Үз каләме
Дата написания:
12.11.2014
Инсур Мөсәнниф
Котылды
И урлашты, и урлашты…
Капчыклап та, учлап та.
Фатир тулды акча белән,
Калмады бер почмак та.
Без капчыкта ятмый, диләр -
Һәм, ниһаять, тотылды.
Тотылды да… урланганны
«Төртеп» бик тиз котылды.
12.11.2014.
Дата написания:
15.02.2000
Инсур Мөсәнниф
Яңавыл җыры
Башларыңны горур тотып
Күкрәп яшә, Яңавыл.
Бер көнләшсен, бер уфтансын
Барлык кала, бар авыл.
Бер күрсәң син Яңавылны
Йөрәкләрдә кала ул,
Мәңгелеккә кала ул,
Кала ул, кала ул, кала ул
Яңавыл.
Дата написания:
28.12.1999
Инсур Мөсәнниф
Пушкин
2019 елда бөтен прогрессив кешелек дөньясы А.С.Пушкинның тууына 220 ел тулуны билгеләп үтәчәк
Дата написания:
29.12.1999
Инсур Мөсәнниф
Җиңү тылда да яуланган…
1999 елда Яңавыл районы Вәрәшбаш авылында сугыш чорында тылда эшләгән хатын-кыз хезмәтчәннәр хөрмәтенә һәйкәл ачылды.
Дата написания:
26.01.1995
Инсур Мөсәнниф
Акбулат
Поэма
Әфганстан сугышында хәбәрсез югалган 312,
һәлак булган 13833 солдат һәм офицер,
шул исәптән 442 татар егете рухына багышлыйм
Дата написания:
08.04.1994
Инсур Мөсәнниф
Төнге уйлар
Поэма
1.
Иртәгә ял – якшәмбе.
Тагын авылга кайттым.
Белим, дип, әнкәй хәлен.
Иске болдырга чыктым.
Бер көйрәтү – исәбем.
Сукты сәгать – төнге бер.
Авылга караш ташлыйм.
Бер яктылык булсачы!
Тәрәзәләр – чаршаулы.
Авыр тынлык боҗрасы.
Дата написания:
29.06.1994
Инсур Мөсәнниф
“Улыкаем, сиңа әйтәм...”
Замана такмаклары
Дата написания:
05.12.1994
Инсур Мөсәнниф
Казлар көтә шагыйрь
Шаяру
...Күктән авыл өсләрендә янган
Таныш йолдызларны эзләем.
Ринат Шакир, “Башларымны искән җилгә куям...”.
...Бер караем әле, әйдә,
Якты йолдыз булып та.
Ринат Шакир, “Сыек кына якты төшә...”.
Дата написания:
13.09.1994
Инсур Мөсәнниф
Кигәвен керде күңелгә - Язмыйча түзиммени?!
Шаяру
Бисмилласыз үскән малайлар дип
Тиргиләрдер безне тиргәвен.
Нишли ала идек, иңебездән
Басып торгач ата фиргавен.
Рәшит Гәрәй, “Күгебезне нурлап”.
Дата написания:
01.12.1994
Инсур Мөсәнниф
Асрамага ал, карга
Шаяру
...Урта урыс калкулыгы булсын,
Түбәнлеге, имеш, булмасын.
Шушы җиргә исем кушмый китсәм,
Исемемне урыс урласын!
Гадел Низам, “Урта урыс түбәнлегендә”.
...Эт җирсесә, җиргә ятып ауный.
Миндә – эт халәте. Их, нишлисе!..
Гадел Низам, “Эт биюе”.
Дата написания:
01.12.1994
Инсур Мөсәнниф
Минлешагыйрь
Шаяру
...Бүген бик күп оста шигырьчеләр
Нәрсә языйм, диеп аптырый.
Мендәремә башны куйганда да,
Каләмемне ерак куймыйм мин.
Уйлар миңа шигырь булып килә,
Рифма белән шәбрәк уйлыйм мин...
Дата написания:
28.03.1993
Инсур Мөсәнниф
Шаржлар – шаярышлар, пародияләр
Шагыйрь Мөхәммәт Закировка
Исемеңне кемнәр куйган,
Исемең матур – Мөхәммәт.
Закиров тауга килмәсә,
Тау үзе килә.
Әйбәт!
Шагыйрә Кәүсәрия Шәфыйковага
Дата написания:
06.12.2000
Инсур Мөсәнниф
«Ни дисәң дә, ул түгел»
Ни дисәң дә, ул түгел,
Хәзер безнең көнкүреш.
Акча юк, дибез, ә көн дә -
Йә ярыш, йә “конкурыс”.
06.12.2000.
Дата написания:
29.09.1994
Инсур Мөсәнниф
Кемнең улы, наканис?!
Мәктәптән Гата
Китергән “бишле”.
Мактана ата:
- Һай, минем улым!
Мәктәптә сабый
Алган “икеле”...
...Хатынга карый:
- Вәт синең улың...
Малай аптырый,
Аңлый алмый һич:
Кемнең улы соң
Гата, наканис?!
29.09.1994.
Дата написания:
22.03.1999
Инсур Мөсәнниф
Табигатьнең иләс-миләс чагы...
Дата написания:
15.04.1994
Инсур Мөсәнниф
Сүнгән йолдыз
“Сүнгән йолдыз” пьесасына җыр*
Күктә йолдызлар бихисап,
Син, йолдызым, бер генә.
Елмаюың моң-наз тулы,
Күз карашың сер генә.
Кушымта:
Юлларны язмыш аерды,
Төзәлмәс яра салып.
Сөйгән ярым, калдың бары
Сагышлы җырым булып.
Дата написания:
19.09.1995
Инсур Мөсәнниф
Барганнар – барсыннар...
Барганнар – барсыннар...
Киткәннәр – китсеннәр...
Кайтканнар – кайтсыннар...
Сөйгәннәр – көтсеннәр!
19.09.1995.
Дата написания:
29.09.1994
Инсур Мөсәнниф
Сөю - ул...
- Сөю нәрсә? – дидем ир кешегә.
- Хатын өчен тәмугларны үтү.
- Сөю нәрсә? – дидем мин хатынга.
- Галәмнәрдә янып көлгә калган ирне көтү.
Мостай Кәрим.
Дата написания:
05.01.1994
Инсур Мөсәнниф
Кемдер исә...
Дөнья шулай бара инде:
Кемдер эшли;
Кемдер исә тырнак астан
Чүп, кер эзли.
5.01.1994.
Кайда, кайчан басылган:
1) Мөсәнниф Инсур. Кемдер исә... Шигырь. "Сөю кайтавазы" китабы. Уфа, "Чурагул" нәшрияты, 2020, 50 б.
Дата написания:
22.09.1994
Инсур Мөсәнниф
Агәби васыяте
Түтәм Дөрисәгъдәт Габдулхак кызы Габдулхаковага
багышлана. Аны авыл халкы, зурлап, “Агәби” дип йөртте.
Дата написания:
05.10.1996
Инсур Мөсәнниф
Иман кайта
Чыгышы белән Яңавыл районыннан булган
Горький тимер юлы Казан бүлеге ремонт-төзелеш
кооперативы рәисе Риф Зәкәрия улы Фәттахов
туган авылы Вәрәштә мәчет төзетте
Дата написания:
23.08.1994
Инсур Мөсәнниф
Юбилей шигърияте
Соңгы вакытта матбугат битләрендә бик ешайган юбилей шигырьләренә ишарә
Дата написания:
07.07.1994
Инсур Мөсәнниф
Кая ашыгабыз?
Чабалар, авалар, яналар
Юлларда машина, “матай”лар.
Зурая ел саен зиратлар –
Өр-яңа каберләр арталар.
Нигә соң ашыга адәмнәр,
Карамый уң-сулны, ал-артны?
Әллә соң, чакырып, бәндәне
Зиратлар үзенә тартамы?
7.07.1994.
Дата написания:
21.03.1995
Инсур Мөсәнниф
Укытучы абый
Йөгәмәш тулы булмаган урта мәктәбендә
озак еллар балаларга белем биргән Бөек Ватан
сугышы ветераны, татар теле һәм әдәбияте
укытучысы Кадим ага Исламгалиевка
Дата написания:
17.10.1995
Инсур Мөсәнниф
Беренче Укытучыма хат (Письмо первой Учительнице)
Рәсимә апа Гыйззәтовага
Дата написания:
23.01.1996
Инсур Мөсәнниф
“Көнләшеп тә куям кайчак...”
Көнләшеп тә куям кайчак
Мин шундый кешеләргә -
Үз кабыгына бикләнгән
Ташбака ишеләргә.
Бер кыллары да селкенми,
Ник шунда дөнья бетми...
Бетми?!
Нигә безне һаман
Битарафлык өркетми???
23.01.1996.
Дата написания:
23.01.1996
Инсур Мөсәнниф
Моң тынмасын
Яратам, дип кычкырмыйлар,
Әйтелсен ул шым гына;
Икәү серен җилләр алса,
Күңелләрдә моң тына.
23.01.1996.
Дата написания:
28.10.1994
Инсур Мөсәнниф
Авылга нигә кайталар?
Шаяру
...Сине ташлап киткән балаларың
Китмәскә дип, кире кайталар.
Туйлар гөрли, яшәрә авыллар,
Җирне ямьләп, туа сабыйлар.
Хәния Фәрхи, “Сагынам сине, Питрәч”.
Дата написания:
24.01.1996
Инсур Мөсәнниф
Ярый әле горурлар бар
Шундый горур кешеләр бар:
Авызы тулы кара кан
Булса да төкермиләр,
Бу тормышның ваклыгына
Төкереп тә бирмиләр,
Канга - кан, дип, үчкә - үч, дип,
Дау күтәреп йөрмиләр.
Горур, диләр...
Алар барга
Дөнья имин, димиләр.
24.01.1996.
Дата написания:
05.01.1995
Инсур Мөсәнниф
Әйтмәгез авыр сүз
Шаяру
Әйтмә, син, авыр сүз, әйтмә, син,
Йөрәк бит болай да яралы.
Рамил Чураголов, “Әйтмә, син, авыр сүз”.
Юк, китмимен, һич китмимен
Мин синнән, авылкаем.
Ак каенлы, җил капкалы,
Газиз туган яккаем.
Рамил Чураголов, “Авылкаем”.
Дата написания:
30.01.1995
Инсур Мөсәнниф
Сайлаулар...
Сайлаулар алдыннан:
- Кандидатлар кемнәр?
- Кем булсын – иң-иңнәр!!!
Сайлаулар артыннан:
- Депутатлар кемнәр?
- ...Шул... ни “бе”, ни “ме”ләр...
24-30.01.1995.
Дата написания:
08.09.1995
Инсур Мөсәнниф
Үзем генә беләм
Барсы белә сине яратуны,
Үзем генә беләм сәбәбен...
Роберт Миңнуллин.
Барсы белә сине яратканны –
Тик берсе дә белми сәбәбен...
Үзем генә беләм... үзем генә -
Йомшак кулы белән кем такканын
Өзелгәндә җаным сәдәбен.
8.09.1995.
Дата написания:
13.02.1995
Инсур Мөсәнниф
Сөюләрнең иң гөнаһсыз чагы...
Дата написания:
05.11.1994
Инсур Мөсәнниф
Сирень чәчәк атканда
Шундый мәле минем күңелемнең, -
Кайтып таңына яшьлегемнең,
Качып төбенә сиреньнәрнең,
Бер татырга иде сирень тәмен
Синең кайнар иреннәреңнең...
2-5.11.1994.
Дата написания:
08.09.1995
Инсур Мөсәнниф
«...Диләр...”
...Диләр:
“Бүре барыбер урманына карый,
Син салсаң да аны бүреккә”.
Әйтәм:
- Урманыннан сарыгыңа карар,
Җибәр соң син аны иреккә...
8.09.1995.
Дата написания:
22.09.1994
Инсур Мөсәнниф
Гариза
Күп гөнаһалар кылдым, Тәңре,
“Вакыт!” – дисәң,
Менә гариза:
Тамугта урын булмаса, мин
Җирдә яшәп
Торырга риза!
22.09.1994.
Дата написания:
14.09.1995
Инсур Мөсәнниф
Җанварлар төрмәсендә
(Тәүге исеме - "Зоопаркта")
Дата написания:
29.09.1994
Инсур Мөсәнниф
Ачы хакыйкать
Шагыйрьләрнең туган якта
Кабере юк.
...Чөнки үзе монда чакта
Кадере юк.
29.09.1994.
Дата написания:
27.11.1995
Инсур Мөсәнниф
Кала...
Падишаһ үлем көтә,
Сулышын чак-чак ала.
Шатлана бары варис:
“Дөнья, - дип, - миңа кала!!!”
Патшаның үз хәле хәл
(Торганы зәгыйфь бала).
Башында гамьсез бер уй:
“Бездән дә... дөнья... кала”.
22-27.11.1995.
Дата написания:
31.10.1995
Инсур Мөсәнниф
Мең рәхмәт
Тормыш авыр, дибез...
Зарланабыз көн-төн:
- Нигә бер рәхәткә биргән йөз михнәт?
Тик килер шундый көн
Һәм әйтерсең берчак:
- Михнәтең дә, тормыш, нинди зур рәхәт!
Михнәте дә рәхәт...
Гомер беткән чакта
Бу сабагың өчен, тормыш, мең рәхмәт.
31.10.1995.
Дата написания:
14.04.1994
Инсур Мөсәнниф
Маңгаеңа ни язган...
Язмыш – аткан ук белән бер:
Кереш, очыш һәм... нокта.
Маңгаеңа ни язган – шул:
Тиенгә, йә... ботакка.
14.04.1994.
Дата написания:
11.09.1995
Инсур Мөсәнниф
Әнкәйгә бер сүз
Агарткандыр тормыш – мин түгел, дим,
Әнкәй, синең бар ак чәчләрең.
Һәм алда да минем кайгылардан
Түгелмәсә иде яшьләрең.
2-11.09.1995.
Дата написания:
20.02.1995
Инсур Мөсәнниф
Тургай моңы
Күкләргә атылды тургай...
Болытта югалды да,
Яңгыр тамчылары булып,
Моң яуды югарыдан.
Берсе тамды керфегемә...
Җаныма моң уралды.
Икенчесе – йөрәгемә...
Күңелдә җыр яралды.
20.02.1995.
Дата написания:
01.01.1996
Инсур Мөсәнниф
Гомеремнең тагын бер боҗрасы
Гомеремнең тагын бер боҗрасы
Күк читенә, ерак китеп батты.
Офыкларга,
Күңелемә бактым.
Ни югалттым анда һәм ни таптым?
...Бүген башымда бер чал чәч артты...
13-17.03.1995.
Дата написания:
13.03.1995
Инсур Мөсәнниф
Яшьлегенә кайтты
Җилкендереп, тагын язлар җитте,
Таҗын ачты, гөлләр чәчкә атты –
Чал кар-чәчен сыпырып маңгаеннан,
Җир яңадан яшьлегенә кайтты...
7-13.03.1995.
Дата написания:
11.01.1995
Инсур Мөсәнниф
Тимерлектә һаман шагыйрьләр
Шагыйрь – ул тимерче,
Юк, аннан уздыра!
Сүзләрен йөрәктә
Ут итеп кыздыра.
Марат Кәримов, "Шагыйрь – ул тимерче".
Дата написания:
15.12.1995
Инсур Мөсәнниф
Вакыт - дәва
Кара көзләр килде, кара көзләр –
Табигатькә түгел, күңелгә.
Яннарымда әгәр син булганда
Килер иде бәлки җиңелгә.
Көзләр үтеп, язлар килер лә ул,
Бар шул әле озак көтәсе.
...Сабырлыклар йөген иңгә йөкләп,
Вакыт күпереннән үтәсе...
15.12.1995.
Дата написания:
30.01.1995
Инсур Мөсәнниф
Алмыйбыз hаман сабак
“Алдың-артың карап йөре,
Онытма хаталарың!..” –
Шулай тәүбә итә-итә,
Ясыйбыз... яңаларын.
Хата эшләп һәм... төзәтеп,
Гөрләп яшәп яткан чак.
...Кисәт кешене, кисәтмә -
Алмыйдыр һаман сабак...
27-30.01.1995.
Дата написания:
18.04.1995
Инсур Мөсәнниф
Уйла, татар баласы
“Җырларың күп синең, моңнарың күп,
Әйдә, җырла, башкортның баласы!”
“Урал” башкорт халык җыры.
Моңнарың күп, зарларың күп,
Моңлан, татар баласы.
Көйләрең күп, җырларың күп,
Җырла, татар баласы.
Гармуның бар, тальяның бар,
Уйна, татар баласы.
Дата написания:
15.12.2011
Инсур Мөсәнниф
Талгын гына карлар ява,
Талгын гына карлар ява,
Күңелне «дерт” тертләтеп -
Гомернең дә әнә шулай
Үткәнен хәтерләтеп.
15.12.2011.
Дата написания:
08.12.2011
Инсур Мөсәнниф
Кыш - үзе шигырь ул
Кыш - үзе шигырь ул,
Язмый ничек түзәсең...
Тормышның гүзәл икәнен
Бары кышын сизәсең...
8.12.2011.
Дата написания:
17.12.2008
Инсур Мөсәнниф
Сагындырып, ялындырып, Яңа ел да килә
Сагындырып, ялындырып, Яңа ел да килә,
Ә урамда, әйтерсең лә — матур, алтын көз.
Мәйдан уртасында тора көяз яшел чыршы,
Яңа елны көтә сабыр гына — горур, төз.
17.12.2008.
Дата написания:
06.08.2007
Инсур Мөсәнниф
Була ул картларда да...
Мәхәббәт яшьләрдә, диләр,
Була ул hәркемдә дә.
Мәхәббәтсез яшәп булмый
Олгайган көннәрдә дә.
Гата Нуруллин, «Картаямыни соң йөрәк?..».
Дата написания:
10.07.2008
Инсур Мөсәнниф
Яңгыр... Сөю...
Диптих
Яңгыр
Хәтта колаклар пешәрдәй,
Эссе томра көн килде.
Дымга сусаган чәчәкләр
Әлсерәп, башын иде.
Каян чыкты кара болыт —
И койды, койды яңгыр,
Яшьнәде ялт-йолт яшен,
И күкрәде күк ярсып.
Дата написания:
01.04.2005
Инсур Мөсәнниф
Бер "шагыйрь"гә
Шигырьләреңнән күренә —
Син түгелсең акылсыз.
Шулкадәрле оста итеп
Безгә акыл тукыйсың.
Туры әйтми hич хәлем юк,
Тәнкыйтьне, энем, күтәр:
Башка шигырь язмаска да
Синең акылың җитәр.
1.04.2005.
Дата написания:
10.07.2008
Инсур Мөсәнниф
Кайда бакма...
Кайда бакма, Җирдә (Айда!)
Кеше эзләре.
Әйтче, Кешем, җир актарып
Нәрсә эзләдең?
Эзләдеңме, бик тырмашып,
Шулай — бәхетне,
Әллә инде эзләдеңме...
Кара ләхетне?
10.07.2008.